Türkiye: Evini kiraya verenlere yüzde 5 şoku

1. Emlak Vergisi:
Türkiye’de 22 milyon emlak vergisi mükellefi var. 2008 sonu ve 2009 yılında dünyada ve Türkiye’de ekonomik kriz oldu. İnşaat maliyetleri, ev ve arsa fiyatları düştü. Buna rağmen, çok sayıda ü ve ilçede, gayrimenkullerin “emlak vergisi asgari değeri” 2010 yılı için yüzde 5001.000 hatta yüzde 5 bin-10 bin artırıldı. İtiraz hakkı olmayan vatandaş, “Bu değerleri tespit edenler Patagonya’da mı yaşıyor?” diye söylene söylene, yeni değerler üzerinden hesaplanan vergileri ödediler.
 
2011 yılında da aynı astronomik değerler üzerinden emlak vergisini ödeyecekler. Bu arada ilginçtir, 2011 yılı emlak vergisi taksitlerinin ödemesi 1 Mart 2011 ‘den itibaren başladı.
 
2. Kira Artışları:
Gelir Vergisi Kanunu’nun 73. maddesine göre; kiraya verilen gayrimenkullerin kira bedelleri emsal kira bedelinden düşük olamıyor. Emsal kira bedeli de gayrimenkulün emlak vergisi değerinin, yüzde 5?i olarak hesaplanıyor. Bu duruma göre, 2010 yılı kira gelirlerinin, kiraya verilen gayrimenkulün yüzde 500 ya da yüzde 1.000 artan yeni değeri üzerinden, ‘asma kabakçı’ paniği beyan edilmesi isteniyor.

Örneğin: İstanbul Şişli Belediyesi, 19 Mayıs Caddesi’nde asgari değeri öyle artırmış ki net alam 140 metrekare ve gerçek değeri 400 bin TL olan bir dairenin, emlak vergisi değeri 1 milyon 300 bin TL çıkıyor. Bu durumda, o daireyi kiraya veren, yılda asgari 65 bin lira kira beyan etmek zorunda!

3. Veraset ve İntikal Vergisi:
Ölüm ya da bağış halinde, gayrimenkullerin değeri, emlak vergisi asgari değeri esas alınarak belirleniyor (VİVK.Md.10) Mirasçılar ölümün yasıyla kıvranırken bir başka acı da miras kalan evin ya da arsanın, gerçeğin çok üzerinde belirlenen değerine göre, hesaplanan vergi nedeniyle olacak.
 
4. Tapu Harcı:
Gayrimenkullerin alım-satımı sırasında, aha ve sahanın ödediği (16,5 + 16^5) toplam binde 33 tapu hararım hesaplanmasına esas alman değer, emlak vergisi asgari değerinden düşük olamıyor (Harçlar Kanunu Md.
63/2). Buna göre, gerçek satış bedeli 600 bin lira, emlak vergisi asgari değeri 3 milyon lira olan arsa için, 3 milyon lira üzerinden “tapu hara” ödenmesi gerekiyor! Benzer durum evleri için de söz konusu!

5. Gelir Vergisi:
Gayrimenkullerin, edinme tarihinden itibaren 5 yıl (2007?den önce edinilenlerde 4 yıl) içinde elden çıkartılmasından doğan kazanç, “değer artışı kazana” olarak gelir vergisine tabi (Gelir Vergisi Kanunu Mük. Md. 80/6).
Bu duruma göre, 2 yıl önce 400 bin TL’ye aldığı arsayı ya da evi, 500 bin TL’ye satan bir vatandaş, emlak vergisi asgari değeri 2 milyon TL belirlenmişse, 2 milyon TL’den satış işlemi yapıp harç ödeyeceği yetmiyormuş gibi, yaklaşık 1 milyon 500 bin TL kazanç sağlamış gibi gözükecek. Bunun yani gözüken kazanan gelir vergisi de 500 bin TL’yi aşacak.
Hadi bakalım, ayıkla pirincin taşını!