Tataristan ve Dini Yapı
Tataristan, Rusya Federasyonu’nun Volga (İdil) nehri boyunda yerleşmiş olan özerk bir cumhuriyet. Toplam nüfusu 4 milyon civarında ve bunun yarısını Müslüman Tatarlar teşkil ediyor. Tataristan’daki Müslümanların tamamı Hanefî geleneğine mensup. Başkent Kazan her tarafı tarih kokan bir şehir. Yeniden yapılanma sürecinde bazı siyasi dalgalanmalar geçiren Tataristan, Rusya Federasyonu’nun ekonomik ve kültürel açıdan önemli merkezlerinden biri. Cumhurbaşkanı Mintimir Şeymiyev’in önderliğinde “Tataristan Modeli” denilen kendine has bir egemenlik örneği geliştirmiş bir cumhuriyet. İslam ve Ortodoks Hıristiyanlık arasındaki karşılıklı saygı ve diyaloğun en güzel örnekleri sergileniyor burada. Tataristan cumhuriyeti laik bir cumhuriyet ve dini faaliyetler tamamen serbest bırakılmış durumda. Sadece devlet nezdinde denetim amacıyla bir başkanlık kurulmuş ve koordine faaliyetini yürütüyor. Devlet dini kuruluşlara herhangi bir maddi yardımda bulunmuyor, ancak geçmişte her iki dinin de kullanmış olduğu bina ve arsaları her iki dinin başkanlıklarına iade ediyor. Tarihî değer taşıyan camilerin ve kiliselerin restorasyonunu da bizzat devlet kendisi yapıyor. Demokratik bir hava yerleşmiş durumda. Ekonomik gelir düzeyi açısından da Tataristan halkı Rusya Federasyonu’nun ilk sıralarda gelen bölgelerinden.
Tataristan Müslümanlarının Dini İdaresi’nin başkanlığını Osman İshak yapıyor. 1992’den başlayarak faaliyet gösteren bu kurumun 1998’den itibaren başkanlığını yapıyor. Dini idare başkanını imamlar ve muhtesipler seçiyor. Yani devlet dini idarelerin başkanlarının seçimine de karışmıyor. Dini idarenin başkan yardımcısı aynı zamanda yayımlar sorumlusu ve vakıf başkanı da olan Veliyullah Yakup yapıyor. Tataristan’da şu anda 1200 civarında cami-mescit, bir Rusya İslam Üniversitesi, iki yüksek medrese ve çok sayıda orta ve ilk medreseler mevcut. Devlet okullarında henüz din eğitimi yapılmadığı için din eğitimi tamamen dini idareler üstüne yüklenmiş durumda. Rusya Federasyonu yöneticileri şu anda Ortodoksluğu okullarda ders olarak okutma projesi üzerinde çalışıyorlar ama henüz gerekli kanuni düzenlemeler yapılmadı. Yine de Rusya’nın bazı şehirlerinde devlet üniversiteleri içinde Ortodokslar için Teoloji Fakülteleri açılmış durumda. Belki yakın gelecekte bu proje uygulanma imkanı da bulacak. Tabii olarak dini özgürlüklerin her geçen gün arttığı Rusya’da Müslümanların da kendi dinlerini okullarda öğretmelerine izin verilir. Kazan’daki Rusya İslam Üniversitesi bu açıdan oldukça önemli.
<a href="redirect.jsp?url=http://www.diyanet.gov.tr/turkish/yhaber.asp?id=91" target="_blank">http://www.diyanet.gov.tr/turkish/yhaber.asp?id=91</a>