[xstudentxnrw]

ALLAH"IN SIFATLARI


Her Müslümanýn, Allah"ýn bütün kemâl sýfatlarýna sahip, noksan sýfatlarýn hepsinden de uzak olduðuna inanmasý farzdýr.

TENZÝHÝ ve Selbi Sýfatlar

Vücûd
Kýdem
Beka
Muhalefetün lil-havâdis:
Kýyam Bi-nefsihî
Vahdaniyet

ZÂTÎ ve SÜBÛTÎ SIFATLAR

Hayât
Ýlim
Ýrâde
Kudret
Tekvin
Sem" ve Basar
Kelâm

--------------------------------------------------------------------------------


Vücûd
Bu sýfat, Allah Teâlâ"nýn vâr olduðunu ifâde eder. Allah Teâlâ"nýn varlýðý baþka bir varlýða baðlý olmayýp, zâtýnýn îcabýdýr. Yani vücûdu, zâtýyla kaimdir ve zâtýnýn vâcib bir sýfatýdýr. Bu sebeble Hak Teâlâ"ya Vâcibü"l-Vücûd denilmiþtir. Bâzý Kelâm âlimleri, Vücûd sýfatýna, sýfat-ý nefsiyye adýný vermiþlerdir. Vücûd"un zýddý olan adem (yok olma) Allah Teâlâ hakkýnda muhaldir. Allah"ýn yok olduðunu iddiâ etmek, kâinatý ve içindeki varlýklarý inkâr etmeyi gerektirir. Çünkü her þey"i yaratan ve vâr eden O"dur.

--------------------------------------------------------------------------------

Kýdem
Kýdem, Allah Teâlâ"nýn varlýðýnýn baþlangýcý olmamasý demektir. Allah Teâlâ kadîmdir, ezelîdir. Yani önce yok iken sonradan vâr olmuþ deðildir. Geçmiþe doðru ne kadar gidilirse gidilsin, Cenâb-ý Hakk"ýn vâr olmadýðý bir an, bir zaman, tasavvur edilemez. Aslýnda zaman ve mekâný yaratan da O"dur. Allah Teâlâ zaman ve mekân kayýtlarýndan münezzeh, ezelî ve kadîm bir Zât-ý Zülcelâldir. Kýdem"in zýddý olan hudûs (sonradan olma, belli bir zamanda yaratýlma) Allah Teâlâ hakkýnda muhaldir.

--------------------------------------------------------------------------------

Beka
Beka, Allah Teâlâ"nýn varlýðýnýn sonu olmamasý, daima var bulunmasý demektir. Allah Teâlâ"nýn varlýðýnýn baþlangýcý olmadýðý gibi, sonu ve nihayeti de yoktur. O hem kadîm ve ezelî, hem de bâki ve ebedîdir. Zâten kýdemi sâbit olan bir varlýðýn, bekasý da vâcib olur. Beka"nýn zýddý fena, yani, bir sonu olmaktýr. Bu ise, Allah Teâlâ hakkýnda muhaldir.

--------------------------------------------------------------------------------

Muhafeletün lil-Havâdis
Allah"ýn, sonradan vücud bulan varlýklara benzememesi demektir. Allah Teâlâ ne zâtýnda, ne de sýfatlarýnda kendi yarattýðý varlýklara benzemez. Biz Allah"ý nasýl düþünürsek düþünelim, O, hâtýr ve hayâlimize gelenlerin hepsinden baþkadýr. Çünkü hâtýra gelenlerin hepsi hâdis, yani, sonradan yaratýlmýþ, yok iken vâr edilmiþ þeylerdir. Allah Teâlâ ise, vücûdu vâcib, kadîm ve bâkî, her þeyden müstaðnî, her türlü noksandan uzak, bütün kemâl sýfatlara sahip olan Ýlâhî ve mukaddes bir zâtdýr. Þübhe yok ki, böyle yüce bir Zât, önce yok iken sonra vâr olan, bil"âhare tekrar zeval bulan varlýklara benzemez. Nitekim Cenâb-ý Hak kendi zâtýný Kur"ân-ý Kerîm"de: arapça var. "Onun "Hak Teâlâ"nýn) benzeri yoktur. O, her þey"i iþitici ve görücüdür" (Þûra 11) sözleriyle tavsif etmiþtir. Peygamber Efendimiz de (asm) bu mânayý te"yiden: "Her ne ki senin aklýna geliyor, iþte Allah Teâlâ onun gayrýsýdýr" buyurmuþtur.

--------------------------------------------------------------------------------

Kýyam Bi-nefsihî
Allah Teâlâ"nýn, baþka bir varlýða ve hiçbir mekâna muhtaç olmadan zâtý ile kaim olmasý demektir. Mevcudatýn hepsi, sonradan vücuda gelmiþtir. Bu sebeble de bir Yaradana ve bir mekâna muhtaçdýrlar. Buna mukabil her þeyin yaratýcýsý olan Allah Teâlâ"nýn vücûdu, zâtýnýn gereðidir ve varlýðý hiçbir þey"e muhtaç deðildir. Þayet Allah da vâr olabilmek için baþka bir varlýða muhtaç olsa idi, O da mahlûk olur ve her þey"in Hâliký ve baþlangýcý olmazdý. Halbuki O, her þey"in Hâliký ve yaratýcýsýdýr. O"ndan baþka her þey mahlûktur. Hâlýk ise, mahlûkuna asla muhtaç olmaz.

--------------------------------------------------------------------------------

Vahdaniyet
Vahdaniyet, Allah"ýn bir olmasý demektir. Vahdaniyet, Allah Teâlâ"nýn kemal sýfatlarýnýn en önemlisidir. Çünkü bu sýfat, Allah Teâlâ"nýn zâtýnda, sýfatlarýnda, fiillerinde bir olduðunu; saltanat ve icraatýnda ortaksýz bulunduðunu ifade etmektedir.

--------------------------------------------------------------------------------

ZÂTÎ ve SÜBÛTÎ SIFATLAR


--------------------------------------------------------------------------------

Hayât
Cenâb-ý Hakk"ýn hayat sâhibi olmasý, hayat sýfatiyle muttasýf bulunmasý demektir. Cenâb-ý Hak hakkýnda vâcib olan bu sýfat, mahlûkatta görülen ve maddenin ruh ile birleþmesinden doðan geçici ve maddî bir hayat olmayýp ezelî ve ebedîdir. Bütün hayatlarýn kaynaðý olan hakikî hayattýr. Hayat sýfatý, Ýlim, Ýrâde, Kudret gibi kemâl sýfatlariyle yakýndan ilgilidir. Bu sýfatlarýn sâhibi bir zâtýn, hayat sâhibi olmasý zarurîdir. Çünkü ölü bir varlýðýn ilim, irade ve kudret gibi kemâlâtýn sâhibi olacaðý düþünülemez. Bunun içindir ki, hayat sýfatýný, Cenâb-ý Hakk"ýn ilim, irade ve kudret gibi sýfatlarla vasýflanmasýný saðlayan ezelî bir sýfattýr, diye târif etmiþlerdir. Hayat sýfatýnýn zýddý memât, yani, ölü olmaktýr. Bu ise Allah hakkýnda muhaldir.

--------------------------------------------------------------------------------

Ýlim
Allah Teâlâ"nýn her þey"i bilmesi, ilminin her þey"i kuþatmasý demektir. Bu âlemi en güzel þekilde, en mükemmel bir nizâm üzere yaratan ve onu idare eden Zât-ý Akdes"in, yarattýðý varlýðý en ince teferruatýna kadar bilmesi gerekir. Zira hakikatý, faydasý, lüzum ve hikmeti bilinmeyen bir þey, nasýl yaratýlabilir? O halde yaratýcýnýn bir þey"i yaratabilmesi için, evvelâ ilim sâhibi olmasý, sonra o ilmin icablarýna göre yaratmasý þarttýr. Bundan baþka, îman ve sâlih amel sâhiplerini mükâfatlandýrmak, isyan eden ve kötü yolda olanlarý da cezalandýrmak, ancak bu kimselerin yaptýklarýný bütün teferruatý ile bilmekle mümkündür. Ýlmin zýddý cehil, gaflet ve unutkanlýktýr. Bütün bunlar Hak Teâlâ hakkýnda muhaldir.

--------------------------------------------------------------------------------

Ýrâde
Allah"ýn bir þey"in þöyle olup da böyle olmamasýný dilemesi; her þey"i dilediði gibi tayin ve tesbit etmesi demektir. Allah Teâlâ kâmil bir irâde sahibidir. Bu kâinatý ezelî olan irâdesine uygun olarak yaratýmþtýr. Bu kâinatta olmuþ ve olacak her þey Allah"ýn dilemesi ve irâde etmesiyle olmuþ veya olacaktýr. O"nun her dilediði mutlaka olur, dilemediði de asla vücûd bulmaz. Bu hususta Kur"an"da:

"Allah dilediðini yaratýr. Bir iþe hükmederse (yani onu dilerse) ona ancak "ol" der, o da oluverir" (Âl-i Ýmrân, 47) buyrulur.

Hadîs-i þerîfte de: "Allah"ýn dilediði oldu, dilemediði de olmadý" denilmiþtir. Ýrâde sýfatýndan baþka meþîet adýnda müstakil bir sýfat yoktur.

--------------------------------------------------------------------------------

Kudret
Kudret, Hak Teâlâ"nýn varlýklar üzerinde irâde ve ilmine uygun olarak te"sir ve tasarruf etmesi, her þey"i yapmaða ve yaratmaya gücü yetmesi demektir. Allah Teâlâ"nýn sonsuz bir kudret sahibi olduðuna ve her þey"e kadir bulunduðuna, görmekte olduðumuz þu kâinat ve ihtiva ettiði güzellik ve þaþmaz nizam en büyük delildir.

--------------------------------------------------------------------------------

Tekvin
Tekvin; îcad ve yaratma demektir. Tekvin"i mâdum (yok) olan bir þey"i yokluktan çýkarmak, vücûda getirmek diye îzah etmiþlerdir. Tekvin, Ehl-i Sünnet"in iki hak itikadî mezhebinden biri olan Mâtüridîlere göre, ilim, irade ve kudret sýfatýndan ayrý bir sýfattýr. Yine Mâtüridîlere göre, Hak Teâlâ"nýn yaratmak, rýzýk ve nimet vermek, azâb vermek, diriltmek, öldürmek gibi bütün fiilleri, tekvin sýfatýna râcidir. Onun eser ve tecellîsi sayýlýr. Bunlara sýfat-ý fi"liyye (fiilî sýfatlar) da denilir. Kudret ve tekvin, birer kemal sýfatý olup zýdlarý olan acz, Allah hakkýnda muhaldir. Eþ"arîlere göre ise: Allah"ýn tekvin sýfatý diye ayrý, müstakil bir sýfatý yoktur. Tekvin, kudret sýfatýnýn makdûrata (yaratýlmasý takdîr edilmiþ þeylere) yaratma ânýnda taallûkundan ibarettir. Yani tekvin, kudret sýfatý içinde itibarî bir vasýf olmaktadýr. Allah Teâlâ"ya Mükevvin isminin verilmesi, O"na, kudret sýfatýndan ayrý, Tekvin adýnda bir sýfatýn isnâd edilmesini gerektirmez. Ýcad etmek, yaratmak, bilfiil vücuda getirmek, Hak Teâlâ"nýn Kudret sýfatýyla olur. Mâtüridîler Tekvin sýfatýný Kudret sýfatýndan ayrý bir sýfat kabûl ettiklerinden, zâtî ve sübûtî sýfatlarý 8 olarak sayarlar. Eþ"arîlere göre ise bu sýfatlar 7"dir (Sýfât-ý Seb"a).

--------------------------------------------------------------------------------

Sem"ve Basar
Allah"ýn her þey"i iþitip, her iþi görmesi demektir. Sem" ve basar sýfatlarý da Allah"ýn ezelî ve ebedî kemâl sýfatlarýndandýr. Allah"ýn iþitip görmesine, uzaklýk - yakýnlýk, gizlilik - açýklýk, karanlýk - aydýnlýk gibi mefhumlar bir engel teþkil edemezler. O, içimizdeki fýsýltýlarý, kalbden ve gönülden yaptýðýmýz dualarý iþitir. Hikmetine uygun þekilde karþýlýk verir. Hak Teâlâ"nýn Semî" ve Basîr, yani, her þey"i en iyi iþitici ve en iyi görücü olduðu, Kur"ân-ý Kerîm"de defalarca zikredilmiþtir. Sem" ve Basar sýfatlarý birer kemâl sýfatý olduðundan, zýdlarý olan a"mâlýk (görmemek) ve saðýrlýk (iþitmemek) Zât-ý Bârî hakkýnda muhal olan noksan vasýflardandýr.

--------------------------------------------------------------------------------

Kelâm
Allah Teâlâ"nýn harfe ve sese muhtaç olmadan konuþmasý demektir. Allah Teâlâ"nýn kelâm, yani, söyleme, konuþma sýfatý vardýr. Bu sýfat ezelî ve ebedîdir. Bu sebeble Allah"a Mütekellim denilir. Kur"ân-ý Kerîm"e de Kelâmullah tabir edilir. Allah"ýn peygamberlerine bildirdiði vahiyler, onlara verdiði Ýlâhî kitablar, mahlûkatýna gönderdiði ilhamlar, hep O"nun Kelâm sýfatýnýn bir tecellîsidir.