iltifatin icin tesekkür edeyim önce..
yazina gelince daha önceki cevabimdan cok farkli seyler demeyecegim aslinda..ama yine de vurgulamak istedigim bir iki nokta.
1-osmanlinin sömürü yapmadigi ve bireylerin ve topluluklarin ruhuna simdiki modern bati toplumlari gibi hükmetmeye calismadigi konusunda haklisin..bunu akli basinda herkes kabul eder..ama neden aceba? iste bunun sebebleri sizlerin inandigi gibi osmanlinin veya islamin cok merhammetli oldugundan degil,tarihi,sosyolojik ve ekonomik sebeblere dayanir..osmanlida sanayi ve endüstri devrimi olmadi ki bati gibi maden ve altin icin baska topraklari sömürsün,kaynaklarini talan etsin..toprak fethine dayaliydi,ve vergisini aldigi sürece problem yoktu...
osmanli bir ulus devlet degildi ki baska topluluklari kendi gibi yapmaya calissin...bu anlamda osmanlinin yüzyillarca yapamadigi asimilasyon politikalarini masallah 70-80 yillik türkiye yapti da gecti bile..demek ki senin dedigin bu herkesi kendine benzetme,ruhunu isgal etme modernitenin bir sonucu,sanayi devriminin ,buharli makinenin icadinin ve ulus devletinin sonucu..dogu topraklari cok zengindi batiya göre,ve hala da öyle..ama dogunun cok zengin topraklara sahip olmasi onlari biraz tembel yapti gibi..batililar ise sefillik icinde yasamanin verdigi zorluklardan cikis yollari aradilar..iste kesifler ve sömürü dedigin seyler o zaman basliyor..
ama simdi bati toplumlarinin sorunlari var diye kalkip cemaat anlayisina dayali islam-osmanli düzenine dönmek akla ve izana sigmaz..ve bu bati toplumlarinin hali hazirda bir alternatifi de yoktur..komunizm buna yeltendi ama iflasla sonuclandi..
-genelde dinler ve özelde islam ise benim nazarimda söyle bir fonksiyonlari olabilir; özellikle kapitalizmin,bireyciligin ön planda yasayan toplumlarda manevi bir destek olabilir insanlar icin..örnegin bunun icin amerikada sanatcinin biri islama gecerken baska biri dalay-lama ya veya budhizme merak saliyor..ama bunun ötesinde ben dinlere senin verdigin boyutta bir anlam vermiyorum..yani din ne insanlarin geleceginden haber verebilir,ne de toplumlarin siyasi,ekonomik ve hukuksal yapilarini belirleyebilir..ama dedigim gibi insanoglu ölümlü bir varliktir ve yeteri kadar da psikolojik ve ruhsal problemleri vardir..iste din burda ancak bir faktör olabilir ve bu insanlara yardimci olabilir..
saygilar
|