10 Kasim vesilesiyle...
uygar ve düzenli bir devletin makinesi, eski yasalarla isleyemez. din adamlari, cok iyi bilirler ki din, belirli bir hükümet sekli ifade etmemistir. din, hükümete esas olarak adaleti emretmistir. bu hükümler cok aciktir. adaletle isleri yürütmeyen bir hükümet cok fenadir. hükümetimizin, fena olmamasi icin, dince ve uygarlikca cok mükemmel olabilmesi icin adli yasalarimizi iyilestirmek zorundayiz. buna hicbir engel yoktur. bugün mevcut yasalarimizin kökü, daha cok mecelledir. yeni türkiye, ne zamana, ne de ihtiyaca uyan mecellenin hükümlerine bagli kalamaz. en uygar uluslar derecesinde hukuk kurallarimizi da iyilestirecegiz. yüz sene, bes yüz sene, bin sene evvel yasayan bir toplum icin yapilan yasalarla, bugünkü toplumlari yönetmeye kalkismak, gaflettir, cehalettir. biz bu noktada cahilligimizi ve gafletimizi o kadar ileri götürüyoruz ki allahin da, peygamberin de emirlerine karsi hareket ettigimizi bile unutuyoruz.
bu memlekette adli kapitülasyonlarin bulunmasi, bu gafletimizin, bu cehaletimizin cezasidir. bu kadar basarilarimiza ragmen yabancilar, (adli kapitülasyonlari kaldiramayiz. cünkü yasalariniz uygar ve insani esaslara dayanmiyor. memleketiniz icinde yabanci karma mahkemeler davalarinizi görsün. haklarimizi sizin adaletinize, yargiclariniza teslim edemeyiz!) diyorlar. tabiidir ki delegelerimiz, özellikle adli konularda hicbir müdahale kabul edemeyecegimizi israrla ifade etmektedir. efendiler! bir hükümet, ancak adalete dayanabilir. bagimsizlik, gelecek, özgürlük, her sey adaletle mümkündür. bu kadar esasli bir noktada müdahaleleri asla kabul etmeyecegiz. efendiler! adli kapitülasyonlar, gayet kuvvetli ve atesli bir zincir halinde boynumuzdadir. bunu süphesiz atacagiz. fakat tekrar boynumuza gecirmeyelim. bunu boynumuza tekrar gecirmemenin caresi de yasalarimizi iyilestirmektir.
herkes bu gercegi acikca bilirse ve bunun böyle olmasini mutlaka isterse, elbette sececegi vekiller de baska sekilde hareket edemezler. cünkü o zaman, sizin irade ve arzunuza karsi hareket etmis olurlar. hükümetin amacini ve kurulus niteligini baltalamis olurlar. o zaman siz de susmazsiniz!
mustafa kemal atatürk (bursa, 22 ocak 1923)
(militan atatürkcülük, s.121)
fikir ve aksiyon timsali atamizin ve atalarimizin yattiklari yerlerin nur, ruhlarinin sad ve mekanlarinin cennet olmasi dualarimla, türk-islam alemine sonsuz sevgi, saygi ve en derin muhabbetlerimle, vesselam...
|