Şahin, sinek avlamaz

Yüce amaçlar peşinde koşan ve kendini ona lâyık gören kimseler küçük, önemsiz,

değersiz şeylerin ardına düşüp de vakit geçirmezler.

Rüzgâra tüküren kendi yüzüne tükürür
 

Rüzgâra tüküren kendi yüzüne tükürür

İnsan kimle, ne ile mücadele edeceğini bilmelidir. Karşı koyacağı şeyin gücü ne? Onunla ne kadar baş edebilir? Sonuç ne olabilir? Bütün bunları iyice tartmalıdır. Eğer kişi gücünün üstünde bir güce saldırmaya, onunla boy ölçüşmeye kalkışırsa, sonuç alamaz; sonuç alamadığı gibi zararlı da çıkar, yıpranır.

Olacakla öleceğe çare bulunmaz
 

Olacakla öleceğe çare bulunmaz

İnsanın kaderinde ne varsa o olur, bunu değiştirmek mümkün değildir. Dünyada olup biten her şey Yüce Allah`ın kaza ve kaderine göre olur. Dolayısıyla ölüm de insanın iradesinin dışındadır. Eceli gelen, günü dolan ölür; bu mutlaka olacaktır, bunun önüne geçilemez.

İt ürür, kervan yürür.
 

İt ürür, kervan yürür.

Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu
 

Kazma elin kuyusunu, kazarlar kuyunu

Sen başkasına kötülük yaparsan, o da sana kötülük yapacaktır. Her şeyin bir karşılığı vardır. Unutma ki, her ne edersen onun karşılığını alırsın.

İyilik yap, denize at, balık bilmezse Hâlik bilir
 

İyilik yap, denize at, balık bilmezse Hâlik bilir

Yaptığın iyiliklerden karşılık bekleme; yaptığın iyilik boşa çıksa da kıymeti bilinmese de sen iyilik yapmaya devam et. Bunu Yüce Allah görür. Bu davranışından ötürü seni bu dünyada olmasa bile öbür dünyada mutlaka ödüllendirir. Hem de kat kat fazlasıyla.

İki dinle (bin işit) bir söyle


Haddinden fazla konuşmak, gereksiz ve yanlış sözlerin ağızdan çıkmasına yol açar. Ayrıca konuşan kişiyi de itici yapar. Bu bakımdan az konuşmalı, çok dinlemelidir. Hem yerinde konuşabilmek için de dinlemek şarttır. Çünkü söylenenler ancak bu şekilde kavranır, çenesi düşüklükten de bu şekilde kurtulur insan.

Hiddetle kalkan nedâmetle oturur
 

Hiddetle kalkan nedâmetle oturur

Öfkeyle, kızgınlıkla hareket eden kişi ne yaptığını pek bilmez; sağı solu incitir, kırar. Kısa bir zaman sonra etrafa ve kendisine verdiği zararı anlar ve pişman olur. Ne var ki iş işten geçmiştir bir kere.

Her ziyan bir öğüttür
 

Her ziyan bir öğüttür

Bilerek ya da bilmeyerek uğradığı her zarar kişiye ders olur. Kendisini bu duruma düşüren yanlış hareketi bulur, aynısını tekrarlamayarak doğabilecek başka zararlardan kendisini korur.

Hay`dan gelen, Hu`ya gider ....Selden gelen, suya gider ...
 

Hay`dan gelen, Hu`ya gider ....Selden gelen, suya gider ...

sözün gerçek anlamında “Hay” ve “Hû” Allah demektir. Yani Allah`tan gelen, yine Allah`a gider anlamındadır bu söz. Ancak halk arasında mecazî bir anlam kazanmıştır. Kolay ve emeksiz kazanılan şeyler elden kolay çıkar. Elde kalıcı olanlar, emek sarf edip alın teri dökerek kazanılan şeylerdir.