KALP KRiZi
KALP KRiZi NEDiR ?

Kalp krizi, özellikle gelismis toplumlarda görülen ciddi bir tehlikedir. Çogu kisi tam olarak iyilesebilir ama saglıklı bir yasam sürerek önlenmesi de olanaklıdır. Kalbin düzgün çalısması, kandan yeterli oksijen almasına baglıdır. Kalp kasının herhangi bir bölgesi yeterli oksijen almadıgı zaman çalısamaz duruma gelir, atarken yeterli kasılmamaya baslar ve pompalama isleminde kendine düsen görevi yerine getiremez.

Kalp krizinin sebepleri nelerdir?

Koroner damarların (kalbe kan tasıyan üç atardamar) iç yüzünde aylar ya da yıllar boyunca biriken ateromlar (yaglı birikimler) zamanla damardaki kan akısını engellemeye baslar. Damarın en dar noktasında kan pıhtısı (tromboz) olusursa damar tümüyle tıkanır. Damarın ateromlarla daralmıs olmasının tromboz olasılıgını artırdıgı açıktır.

Kalp krizi bir dizi olayın sonucunda gerçeklesir. Ilk asamada kan akımı engellenmeye baslar. Kalp kasının (miyokard hücreleri) kansız kalması, hastanın agrı hissetmesine neden olur. Oksijensizlikten etkilenen hücreler ölürler. Kan akımı normale dönmezse ilgili kas bölgesi canlılıgını yitirir ve birkaç hafta içinde bu bölgenin üstünde nedbe dokusu olusur. Etkilenen kas bölgesi çok genisse, kalbin verimi azalır.

Kalp krizi geçirme tehlikesi sigara içen, çok yaglı yiyen, ruhsal gerilimlerin etkisinde bulunan insanlarda, seker hastalarında ve ailelerinde kalp krizi vakaları bulunanlarda en yüksektir. Kriz daha çok orta yaslı erkeklerde görülür; menopoz çagından önce kadınlarda ve 35 yasından genç erkeklerde ender rastlanılır.

Kimler kalp krizi geçirme riski altındadır?

■seker hastaları
■Kolesterolü yüksek olan hastalar
■Hipertansiyon hastaları
■Orta yas ve üzerindeki erkek ve kadınlar
■Menopoz sonrası kadınlar
■Sigara içenler
■Kilolu kisiler
■Ailesinde kalp hastalıgı bulunanlar ya da genç yasta kalpten ölüm öyküsü olanlar
Kalp krizinin belirtileri nelerdir?

Kriz bazen hiç beklenmedik biçimde ortaya çıkar ama çok önceden kendini anjina agrısı ile belli ettigi de olur. Anjina egzersiz ya da heyecan sonucu gögsün ortasında belirerek birkaç dakika süren ve çogunlukla kollara, omza ve boyna da yayılan bir agrıdır. Anjina agrısı hisseden ya da eski agrıları sıklasan ve uzayan herkesin doktora basvurması gerekir.

Kalp krizinin baslıca belirtileri gögsün ortasında siddetli agrıdır. Terleme, bulantı, kusma ve solunum güçlügü de görülür. Belirtiler çok siddetli agrı ile hafif bir rahatsızlık arasında degisen çesitli düzeylerde olabilir. Öyle ki, kalp krizi geçirdiginin farkına varmayanlar bile olabilir. Kalp krizine benzeyen belirtiler kuskusuz hemen doktora basvurmayı gerektirir; ancak sindirim bozuklugunun gögüs enfeksiyonlarının, idrar kesesi hastalıklarının ve asırı mide asidi salgılanmasının da benzer sikayetler yarattıgı akıldan çıkarılmamalıdır.

Kalp krizi esnasında neler yapılmalı?

Ani kalp damarı tıkanmasına baglı olarak ortaya çıkan kalp krizinde en önemli nokta, gögüs agrısı gibi belirtiler ortaya çıkar çıkmaz kisinin tam donanımlı bir hastaneye basvurması ve saglık yardımı almasıdır. Ölümlerin yarısı kalp krizi basladıktan sonraki ilk saat içinde ortaya çıkar. Bu nedenle mümkün olan en kısa sürede kalp krizine müdahale edilecek düzeyde bir saglık kurulusuna basvurmak çok önemlidir.

Tedaviye ne kadar erken baslanırsa, tıkanan damarı açıcı tedavi yöntemleri de en kısa sürede uygulanabilir ve kalbin hasar görmesinin önüne geçilmis olur. Hastaya hastanede müdahalede önemli olan hızlı tanı konulması ve müdahalenin uygun bir sekilde yapılmasıdır.

Kalp krizi esnasında yalnızsanız: Kisinin kalp krizi geçirdigi esnada tıkalı olan damarını açabilmek için yapacagı bir manevra yok.

Bunun yanında;


■Öncelikle agrı basladıgı anda telefonla yakınlarınızı arayarak durumu haber verin.
■Bulundugunuz yerin kapısını aralık bırakın. Bu, yardıma gelecek olan kisinin isini kolaylastırmıs olur.
■Kuvvetli öksürük geçici olarak kan akımını artırabilir. Yeni baslamıs bir pıhtıyı yerinden sökme ihtimali çok düsük olsa da burun deliklerinizi kapatarak kuvvetli biçimde öksürün.
■Evde aspirin varsa, bir bardak su ile alın.
■Bunun dısında kesinlikle bir sey yiyip içmeyin.
■Pencereyi açarak odaya oksijen girmesini saglayın.
■Yardım gelmesini, yatarak ya da oturarak bekleyin. Kesinlikle ayakta beklemeyin. Çünkü kalp krizi ile hastaneye gelen bir hastanın bir travma sorunu olmaması gerekir. Eger kisi düserek basını çarpmıssa, kalp krizi ile ilgili yapılacak tedaviler, basa alınan darbe nedeniyle yapılamayabilir.
■Agrıyı azaltmak için egzersiz yapmayın.
■Soguk ya da sıcak suyun altına kesinlikle girmeyin. Özellikle soguk su böyle durumlarda çok tehlikelidir. Çünkü kalp damarlarını büzer ve tıkalı olmayan damarların da daralmasına neden olabilir.
Bir kisi yanı basınızda kalp krizi geçirdiyse;
■Saglık deneyiminiz yoksa kalp krizi geçiren birine müdahale etmeyin, baska hastalara veya kendinize ait kalp ilaçlarını vermeyin.
■Hemen ambulans yardımı isteyerek hastayı en yakın tam donanımlı bir hastaneye ulastırın.
■Bu esnada, kalp krizi geçiren kisiyi uygun bir yere yatırın
■Ayaklarını kalp seviyesinin üzerine kaldırarak, kalbe daha çok kan akısının olmasını saglamaya çalısın
■Üzerindeki sıkı olan kıyafetleri gevsetmek, kravatı çözmek gibi yardımlarda bulunun
■Önemli olan, hastayı tetkik ve tedavilerinin, yerinde ve uygun sekilde yapılabilecegi bir hastaneye ulastırmanızdır
Doç. Dr. Erhan Babalık
Memorial Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı

 Mit Zitat antworten